Regionalni centri i veći gradovi nude solidnu šansu za zaposlenje, dok nezaposlenost hara malim opštinama u Srpskoj u kojima je industrija potpuno zamrla dostižući i do nevjerovatnih 80 odsto.
Podaci Zavoda za zapošljavanje RS pokazuju da je najniža stopa nezaposlenosti u Banjaluci i iznosi 19,90 odsto, dok je zaposlenje u Jezeru poput dobitka na lutriji, pa je na birou čak 80,57 odsto radno sposobne populacije. Statistika Zavoda za zapošljavanje pokazuje da je u RS bez posla 135.690 osoba, dok je broj zaposlenih dostigao 249.610 zaposlenih, što znači da administrativna stopa nezaposlenosti iznosi 35,2 odsto.
Najmanji procenat nezaposlenih poslije Banjaluke imaju Laktaši, gdje je bez posla 21,37 odsto radno sposobne populacije, a slijedi Istočno Novo Sarajevo sa stopom nezaposlenosti od 24,72 procenta. Među deset opština sa najnižom stopom nezaposlenosti nalaze se i Kostajnica, Gacko, Derventa, Trebinje, Prnjavor, Kozarska Dubica i Pelagićevo.
Sa druge strane, najviša stopa nezaposlenih je u Jezeru, koje je neslavni rekorder sa 80,57 odsto nezaposlene radne snage.
Tek nešto manje dramatična situacija je u Rudom, gdje je stopa nezaposlenosti 76,40 odsto i Krupi na Uni 73,46 odsto. Među deset opština u kojima je nezaposlenost eskalirala su i Oštra Luka, Berkovići, Kneževo, Nevesinje, Osmaci, Šekovići i Bratunac.
Gradonačelnik Banjaluke Igor Radojičić rekao je da je stopa nezaposlenosti visoka, bez obzira na to što najveći grad i administrativni centar RS najbolje kotira.
– Banjaluci definitivno nedostaju kvalitetna proizvodna radna mjesta. Glavni grad RS je nekada bio veliki industrijski centar, ali su ti kapaciteti ugašeni u toku rata, tranzicije i privatizacije. Banjaluka danas ima prednost u tome što je administrativni centar jer je u njoj sjedište većine republičkih institucija. Sve to sa sobom nosi znatno veći broj radnih mjesta, ali mi ćemo posvetiti više pažnje otvaranju radnih mjesta u proizvodnji, a manje u administraciji – rekao je Radojičić.
Načelnik Laktaša Ranko Karapetrović kazao je da je dugogodišnji plan opštine pružanje podrške i pomoći malim i sredim preduzećima i stvaranje što boljeg privrednog ambijenta.
– Sve to je doprinijelo da naša opština bude svrstana u red onih sa najmanjim procentom nezaposlenosti. Pored toga, formiranje industrijske zone u Aleksandrovcu, koja je tek u posljednje dvije do tri godine počela da daje rezultate, odnosno zapošljava sve veći broj ljudi, dovelo je do pada stope nezaposlenosti – rekao je Karapetrović i dodao da će i dalje raditi na poboljšanju poslovnog ambijenta i davati podršku privrednicima prilikom otvaranja novih preduzeća.
U opštini Jezero ističu da stanovnici ove lokalne zajednice zaposlenje mogu pronaći jedino u opštini i školi.
– Posla na drugim mjestima nema, pa stanovništvo napušta opštinu i odlazi u velike gradove u nadi da će se zaposliti. Preduzeća nema, ima nekoliko kafića i prodavnica i to je sve gdje ljudi mogu raditi osim u opštini i školi – kazali su u ovoj opštini.
Šansu vide u turizmu, ali konstatuju da nema ulaganja.
– Turizam bi nas mogao dići na noge, ali domaće institucije neće da ulože novac, a investitori nas zaobilaze u širokom luku – ističu u opštini.
Član Udruženja ekonomista RS – SWOT Predrag Duduković rekao je da Banjaluka ima najnižu stopu nezaposlenosti jer je administrativni centar.
– Da u Banjaluci nije koncentrisana većina institucija RS, stopa nezaposlenosti bi bila mnogo viša, jer nema razvijenu industriju, iako je najveći grad. Banjaluka nije razvijena u privrednom smislu koliko bi trebalo da bude i spasava je zaposlenost u institucijama. Izumiranje industrije dovelo je do toga da je u malim opštinama zaposlenje moguće pronaći samo u opštinskoj administraciji i ostatku javnih službi i preduzeća – kazao je Duduković.
Kada se sve sabere, zaključuje Duduković, dolazimo do visoke ukupne stope nezaposlenosti, do čijeg pada može doći samo ako bude zabilježen veći rast privrednih aktivnosti.
Prosječna plata
Prema podacima Zavoda za statistiku RS prosječna plata isplaćena u septembru iznosila je 834 KM, što je pad za četiri marke u odnosu avgust.
Najveća plata isplaćena je u finansijskim djelatnostima, gdje je prosjek iznosio 1.299 maraka, a najmanja u uslužnim djelatnostima – 525.
Lokalne zajednice sa najnižom stopom nezaposlenosti
Banjaluka 19,90%
Laktaši 21,37%
Istočno Sarajevo 24,72%
Kostajnica 25,45%
Gacko 26,09%
Derventa 27,02%
Trebinje 28,17%
Prnjavor 28,88%
Kozarska Dubica 30,89%
Pelagićevo 31,95%
Lokalne zajednice sa najvišom stopom nezaposlenosti
Jezero 80,57%
Rudo 76,40%
Krupa na Uni 73,46%
Oštra Luka 66,80%
Berkovići 66,71%
Kneževo 64,59%
Nevesinje 62,30%
Osmaci 61,07%
Šekovići 58,00%
Bratunac 56,39%
Marijana Miljić – Glas Srpske